Prahistorijsko nalazište Okolište jedno je od najznačajnijih neolitskih nalazišta na prostoru Bosne i Hercegovine. Svojim obimom od preko 7 ha površine predstavlja ujedno i najveće naselje kasnoneolitske Butmirske kulture na prostoru visočkog bazena. Arheološka istraživanja sprovedena u periodu 2002 – 2008. u organizaciji Zemaljskog muzeja u Sarajevu i Njemačkog arheološkog instituta, otkrila su naselje zatvorenog tipa s 5 zaštitnih jaraka i ostacima preko 50 pojedinačnih kuća. Kuće su bile pravougaone osnove sa pregradnim zidovima te pećima, ognjištima i radionicama za izradu kamenih alatki. Prema pronađenom keramičkom materijalu, starost naselja procijenjena je na 4700 – 4500. god. p.n.e.
Istraživanja biljnih ostataka iz Okolišta pokazuju da je poljoprivreda igrala ključnu ulogu u ekonomiji zajednice, s uzgojem usjeva poput pšenice i ječma. Stočarstvo i lov također su činili važan dio strategija preživljavanja stanovnika.
Od 2006. godine Okolište predstavlja nacionalni spomenik Bosne i Hercegovine i ulazi u grupu najznačajnijih neolitskih nalazišta u Evropi.
